پژوهشی در قصیدة شینیه «جلاء الرّوح» جامی ازدیدگاه ادبیات تعلیمی

ادبیات تعلیمی- به مثابة نوع ادبی ارزشمند و مهم و بهترین نمودِ خواننده محوری - در کنار دیگر انواع ادبی همچون ادبیات حماسی، ادبیات غنایی و ادبیات نمایشی از پیشینه‌ای کهن برخوردار است. این نوع ادبی فارسی، گنجینه ای از آموزه های اخلاقی است که با هدفِ دگرگونی رفتاری مخاطب، برانگیختن صفات نیکوی اخلاقی، تعلیم حکمت و آموزش اخلاق، تببین مسایل تربیتی، فلسفی، مذهبی و مفاهیم پند واندرزی و بیدارکردن وجدان خفتة وی، تاثیری درخور توجّه بر خواننده دارد؛ چرا که پیوندی گسترده با مخاطب دارد. رویکرد شاعران و ادیبان به بیان اندرزها و حکمت ها در قالب شعر از سدة چهارم قمری به بعد آغاز شد و در این میان، نورالدین عبدالرحمان جامی- سرایندة سدة نهم هجری قمری- جایگاهی بارز در بسط و گسترش ادبیات تعلیمی فارسی دارد. دیوان جامی از نظر دارا بودن درون مایه های حکمی و مفاهیم پندگونه در خور توجّه است. قصیدة «جلاءالروح» او مشهور به قصیدة «شینیه» که از اقبال ویژه ای برخوردار است، سرشار از آموزه‌های حکمی و تعلیمی است که در آیینة آن می توان مضمون پردازی اخلاقی و اندیشه ورزی حکمی و پند گونة خاقانی را به آشکارا دید. هدف از نگارش این مقاله، تبیین تعالیم حکمی و تربیتی و آموزه های اخلاقی از طریق کندوکاو در قصیدة شینیة «جلاء الروح» جامی است.